Các Bước Chuẩn Bị Để Áp Dụng IFRS Tại Việt Nam

Trong bối cảnh hội nhập kinh tế toàn cầu, việc áp dụng Chuẩn mực Báo cáo Tài chính Quốc tế (IFRS) đang trở thành xu hướng tất yếu đối với các doanh nghiệp Việt Nam. Tuy nhiên, hành trình chuyển đổi từ Chuẩn mực Kế toán Việt Nam (VAS) sang IFRS là một thách thức lớn, đòi hỏi các doanh nghiệp cần có sự chuẩn bị kỹ lưỡng, từ nhân sự, công nghệ đến quy trình vận hành.

Bài viết này Kỹ năng Kế toán sẽ cung cấp một lộ trình chi tiết với các bước chuẩn bị cần thiết để áp dụng IFRS tại Việt Nam, giúp doanh nghiệp sẵn sàng vượt qua các khó khăn và tận dụng tối đa cơ hội từ việc chuyển đổi này.

1. Giới thiệu tổng quan về chuẩn mực IFRS

Chuẩn mực Báo cáo Tài chính Quốc tế (IFRS) là một hệ thống các tiêu chuẩn kế toán được xây dựng và áp dụng rộng rãi trên toàn cầu, nhằm đảm bảo tính minh bạch, khả năng so sánh và độ tin cậy của các báo cáo tài chính. Được sử dụng tại gần 200 quốc gia, IFRS đóng vai trò quan trọng trong việc tạo ra một ngôn ngữ kế toán chung cho các doanh nghiệp, nhà đầu tư và cơ quan quản lý trên toàn thế giới.

Trong bối cảnh toàn cầu hóa và sự gia tăng của các giao dịch xuyên quốc gia, việc áp dụng IFRS trở thành một yêu cầu thiết yếu để các doanh nghiệp có thể hội nhập và cạnh tranh hiệu quả trên thị trường quốc tế. Tại Việt Nam, Bộ Tài chính đã công bố lộ trình triển khai IFRS, nhằm đưa nền kinh tế tiệm cận với các chuẩn mực tài chính hiện đại, tăng cường thu hút đầu tư và thúc đẩy sự phát triển bền vững.

Việc áp dụng IFRS mang lại nhiều lợi ích to lớn cho các doanh nghiệp và nền kinh tế, bao gồm:

• Nâng cao tính minh bạch: Báo cáo tài chính theo IFRS phản ánh trung thực và hợp lý tình hình tài chính, giúp xây dựng niềm tin với các nhà đầu tư.

• Tăng khả năng tiếp cận vốn quốc tế: Doanh nghiệp có thể dễ dàng huy động vốn từ thị trường nước ngoài nhờ sự công nhận toàn cầu của IFRS.

• Nâng cao năng lực cạnh tranh: Thông qua việc chuẩn hóa quy trình tài chính, doanh nghiệp có thể tăng hiệu quả quản trị và tạo lợi thế cạnh tranh trong khu vực và trên thế giới.

Với những lợi ích rõ ràng và xu thế không thể đảo ngược của hội nhập kinh tế, việc chuẩn bị áp dụng IFRS tại Việt Nam không chỉ là thách thức mà còn là cơ hội lớn để các doanh nghiệp vươn xa trên thị trường quốc tế.

2. Các bước chuẩn bị để áp dụng IFRS tại Việt Nam

- Thiết lập hệ thống và quy trình triển khai IFRS, VFRS

Sau khi xác định được nhu cầu cụ thể của doanh nghiệp, ban lãnh đạo cần xây dựng một hệ thống bộ phận, cơ cấu kế toán và quy trình thực hiện IFRS hoặc VFRS phù hợp. Hệ thống này cần được cập nhật thường xuyên để tuân thủ các quy định hiện hành của Bộ Tài chính.

Gợi ý quy trình triển khai IFRS/VFRS:

1. Xác định khác biệt: Đánh giá các khoản mục trong báo cáo tài chính hiện tại để nhận biết sự khác biệt giữa VAS và IFRS, hoặc giữa VAS và VFRS.

2. Thu thập dữ liệu: Tập hợp đầy đủ thông tin và số liệu để điều chỉnh các khác biệt, thực hiện hồi tố nếu cần, đảm bảo báo cáo tài chính đầu tiên được lập đúng theo chuẩn IFRS/VFRS.

3. Điều chỉnh và lập báo cáo: Tiến hành điều chỉnh các khoản mục khác biệt, hoàn thiện báo cáo tài chính chuẩn IFRS/VFRS, đồng thời lưu trữ dữ liệu so sánh để phục vụ kiểm tra.

4. Kiểm tra và phê duyệt: Báo cáo tài chính sau điều chỉnh cần được kiểm tra và phê duyệt bởi đội ngũ quản lý có chuyên môn cao.

Các bộ phận và nhân sự kế toán cần phối hợp chặt chẽ, đảm bảo dữ liệu được thu thập minh bạch, chính xác và kịp thời để đáp ứng yêu cầu của các chuẩn mực mới.

- Điều chỉnh điều khoản trong hợp đồng kinh tế

Doanh nghiệp cần rà soát và cập nhật các điều khoản trong hợp đồng kinh tế với đối tác để phù hợp với yêu cầu của IFRS. Chuẩn mực này quy định rõ về việc ghi nhận trách nhiệm cung cấp hàng hóa hoặc hoàn thành dịch vụ. Do đó, các hợp đồng với nhà cung cấp và khách hàng cần được đối chiếu với quy định của IFRS và điều chỉnh khi cần thiết. Để đảm bảo sự chính xác, quá trình này nên được thực hiện với sự hỗ trợ từ chuyên gia IFRS hoặc luật sư am hiểu về lĩnh vực này.

- Đào tạo nguồn nhân lực chất lượng cao

Nguồn nhân lực chất lượng là yếu tố quyết định cho thành công của việc chuyển đổi từ VAS sang IFRS/VFRS. Doanh nghiệp cần thực hiện các biện pháp đào tạo bài bản để đáp ứng yêu cầu chuyển đổi, chẳng hạn như:

Cấp ngân sách để nhân sự tham gia các khóa đào tạo chuyên sâu về IFRS/VFRS.
Tổ chức các buổi đào tạo nội bộ để chia sẻ kinh nghiệm lập báo cáo tài chính IFRS giữa các đơn vị, bộ phận trong doanh nghiệp.

Mời chuyên gia nhiều kinh nghiệm đào tạo định kỳ, giúp nhân viên giải đáp khó khăn và nâng cao kỹ năng.

Khuyến khích nhân sự tham gia các hội thảo, sự kiện về IFRS do Bộ Tài chính hoặc các tổ chức uy tín như ACCA, VACPA tổ chức.

Hỗ trợ nhân sự học và thi các chứng chỉ quốc tế về IFRS như CertIFR, DipIFR, hoặc ACCA để nâng cao chuyên môn.

>>> Tham khảo: Học IFRS Ở Đâu Tốt? Trải Nghiệm Khóa Học Thực Tế Tại Lê Ánh

- Ứng dụng hệ thống thông tin và phần mềm kế toán hiện đại

Để đảm bảo tính minh bạch, cập nhật và kết nối hiệu quả giữa các chi nhánh, công ty con với công ty mẹ, doanh nghiệp cần sử dụng các hệ thống thông tin và phần mềm kế toán tiên tiến. Một số phần mềm phù hợp gồm:

MISA SME.NET: Phù hợp với các doanh nghiệp vừa và nhỏ, dễ sử dụng và linh hoạt.

FAST Accounting: Tích hợp nhiều chức năng, hỗ trợ quản lý tài chính và lập báo cáo hiệu quả.

AsiaSoft: Tập trung vào tính chính xác và khả năng kết nối giữa các đơn vị trong doanh nghiệp.

EFFECT: Phần mềm mạnh mẽ, đáp ứng được yêu cầu kế toán phức tạp và liên kết tốt với IFRS.

Những phần mềm này không chỉ giúp tự động hóa quy trình kế toán mà còn đảm bảo tính chính xác và kịp thời trong việc lập báo cáo tài chính theo chuẩn quốc tế.

3. Những điều cần lưu ý trước khi quyết định áp dụng IFRS

Trước khi triển khai việc áp dụng Chuẩn mực Báo cáo Tài chính Quốc tế (IFRS), các doanh nghiệp cần xem xét cẩn thận các yếu tố quan trọng sau:

- Chi phí và lợi ích của việc áp dụng

Việc chuyển đổi và vận hành hệ thống kế toán theo IFRS đòi hỏi một khoản đầu tư lớn về tài chính, thời gian và nguồn lực. Doanh nghiệp cần tính toán kỹ lưỡng các chi phí phát sinh, bao gồm cả việc nâng cấp hệ thống công nghệ, đào tạo nhân viên và thay đổi quy trình nội bộ. Đồng thời, việc phân tích các lợi ích tiềm năng như tăng tính minh bạch tài chính, cải thiện khả năng tiếp cận vốn quốc tế và nâng cao uy tín doanh nghiệp là rất cần thiết để đưa ra quyết định hợp lý.

- Những thay đổi quan trọng trong hoạt động kế toán

Việc áp dụng IFRS sẽ tạo ra  nhiều thay đổi đáng kể trong cách thức doanh nghiệp ghi nhận và trình bày thông tin tài chính như sau:

Chênh lệch giữa cơ sở tính thuế và kế toán: Khi áp dụng IFRS, nhiều giao dịch tài chính sẽ được ghi nhận theo giá trị hợp lý thay vì giá gốc như thông lệ hiện tại. Điều này dẫn đến sự chênh lệch giữa dữ liệu tài chính được hạch toán theo IFRS và cơ sở tính thuế của cơ quan thuế. Doanh nghiệp cần duy trì hệ thống sổ sách kế toán song song để theo dõi cả số liệu hạch toán IFRS và các số liệu phục vụ cơ sở tính thuế, đồng thời phải quản lý các khoản thuế hoãn lại phát sinh từ sự khác biệt này.

Thay đổi trong các điều khoản hợp đồng kinh tế: Áp dụng IFRS có thể dẫn đến việc cần sửa đổi một số điều khoản trong các hợp đồng kinh tế nhằm tuân thủ các quy định mới. Điều này đòi hỏi sự phối hợp chặt chẽ giữa bộ phận kế toán và pháp chế để đảm bảo các quyền và nghĩa vụ tài chính phát sinh được ghi nhận chính xác, đồng thời đáp ứng các yêu cầu của IFRS.

Yêu cầu cung cấp thông tin chi tiết: IFRS yêu cầu mức độ chi tiết cao hơn trong việc trình bày thông tin tài chính so với Chuẩn mực Kế toán Việt Nam (VAS). Bộ phận kế toán cần phối hợp với các phòng ban khác để thu thập và cung cấp đầy đủ thông tin, ví dụ như thông tin về điều khoản hợp đồng doanh thu theo IFRS 15. Điều này có thể yêu cầu doanh nghiệp điều chỉnh quy trình nội bộ và hợp đồng hiện có để đảm bảo tuân thủ các yêu cầu mới.

- Đánh giá tổng thể trước khi áp dụng IFRS

Doanh nghiệp cần tiến hành một phân tích toàn diện để đánh giá tác động của việc áp dụng IFRS đối với hoạt động tài chính, vận hành và pháp lý. Quá trình này bao gồm việc dự đoán chi phí, phân tích lợi ích, và lập kế hoạch chuyển đổi để đảm bảo doanh nghiệp sẵn sàng đáp ứng các thay đổi do IFRS mang lại. Ban lãnh đạo có thể tự đặt ra một số câu hỏi sau:

• Doanh nghiệp có cần áp dụng IFRS hay không?

• Doanh nghiệp có thuộc đối tượng tự nguyện hay đối tượng bắt buộc không?

• Khi lập BCTC chuẩn IFRS, doanh nghiệp có lợi ích và khó khăn gì?

• Lộ trình phát triển doanh nghiệp có cần sử dụng IFRS hay không?

Hy vọng rằng qua bài viết trên của Kỹ năng Kế toán, bạn đã có cái nhìn rõ ràng hơn về các bước chuẩn bị cần thiết để áp dụng IFRS tại Việt Nam. Việc chuyển đổi sang IFRS không chỉ là thách thức mà còn là cơ hội quan trọng để các doanh nghiệp nâng cao chất lượng quản trị tài chính, tăng cường tính minh bạch và khả năng cạnh tranh trên thị trường quốc tế. Chúng tôi tin rằng, sự chủ động và quyết tâm sẽ là chìa khóa giúp doanh nghiệp của bạn thành công trong hành trình này!

>>> Tham khảo: LỘ TRÌNH HỌC IFRS [Hướng Dẫn Chi Tiết Cho Người Mới]